روش تست انواع ترانزیستور

ترانزیستور چیست؟

ترانزیستور به زبان ساده یک قطعه الکترونیکی جهت سوئیچ می باشد.
حال این سوئیچ میتواند به صورت قطع و وصل کامل و یا تدریجی باشد.
در برخی مواقع این قطعهمیتواند وظیفه تقویت کنندگی را برعهده بگیرد.
همانطور که در مطلب نقش این قطعه را در تقویت صدا آیفون تصویری گفتیم ،
ترانزیستور نقش تقویت مرحله ای صدا میکروفن را برعهده دارد.
اما دربسیاری مواقع ترانزیستورها تنها عمل سوئیچینگ بسیار دقیقی دارند
و در بردهای الکترونیکی از عمل سوئیچینگ با دقت بالای آن ها استفاده میشود.
در تست ترانزیستور ما نیازی به دانستن این موضوعات نداریم و روش تست دقیق آن را در ادامه مطلب بررسی خواهیم کرد.

انواع ترانزیستور:

قبل از شروع به تست باید بدانیم که ترانزیستورها دو نوع هستند :

• BJT
•  FET

ما در این مطلب سعی میکنیم تا ترانزیستورهای پرکاربرد BJT را آموزش دهیم. چراکه درک آن بسیار ساده تر خواهد بود.

 

transistor BJT در دو نوع در بازار موجود می باشد. نوع NPN , PNP این دو نوع در عملکرد تفاوتی با یکدیگر ندارند
و اگر در عکس نیز مشاهده نمایید تنها جهت پیکان متفاوت خواهد بود.
در  NPN حرکت جریانی از سمت کلکتور به امیتر خواهد بود
و در PNP حرکت جریانی یا الکترونها از سمت امیتر به کلکتور خواهد بود.

 

 

تست ترانزیستور توسط تست دیود مولتی متر

بهترین روش تست دیود از دید ما در واقع تست دیود از ترانزیستور می باشد. دلیل این امر سرعت تست بالا و امکان دقیق شناخت پایه ها و موارد دیگریست که در زیر عنوان خواهند شد.

مزایای روش تست دیودی از ترانزیستوها

• سرعت تست بسیار بالار نسبت به روشهاس تست دیگر
• نیاز به بیرون کشیدن قطعات از روی برد نیست. پس سرعت تست بر روی برد بسیار بالاتر خواهد بود
• شناخت نوع PNP , NPN بودن
• شناخت سریع ضعیف شدن ترانزیستور که در خرابی های ضعیفی صدا بسیار کاربرد دارد.
• نشان دادن نشتی در این روش

روش تست دیودی از ترانزیستور توسط مولتی متر

روش تست بدین صورت است که ما در ابتدای کار مولتی متر را بر روی حالت تست دیود قرار میدهیم و پراپ های منفی و مثبت آن را متصل مینماییم. همانند تصویر زیر

حال کافیست تا جهت فهم بهتر پایه ها را بایکدیگر علامت گذاری کنیم. تصور کنید یک ترانزیستوری داریم
که هیچ اطلاعاتی از آن نداریم و می خواهیم بدانیم سالم است یا خیر.
خوب طبق شکل زیر من پایه هارا با A,B,C علامتگذاری میکنم.

 

 

همواره در تست دیودی ترانزیستور باید به دنبال عددی بین ۲۰۰ تا ۹۰۰ یا عددی ۰.۲۰۰ تا ۰.۹۰۰ باشیم.
پس نشان دادن اعدادی خارج از این عدد یعنی پایه اشتباه است.
پراپ منفی را روی پایه A میگذاریم و پراپ مثبت یا قرمز رنگ را روی پایه B قرار میدهیم.
عددی روی نمایشگر ظاهر میشود این عدد مثلا OL است.
خوب فعلا به جواب مورد نظر نرسیده ایم. حال جایگاه پایه ها را تعویض میکنیم.
اینبار پراپ منفی بر روی پایه B و پراپ مثبت را بر روی پایه A قرار میدهیم.
حال در نمایشگر عددی مانند ۰.۷۲۰ نمایش داده میشود.
خوب حالا باید پایه بیس را تشخیص دهیم برای این منظور باید یکی از پراپ ها را ثابت نگه داریم
و پراپ دیگر را روی روی پایه C بگذاریم. حالا پراپ منفی را جدا کرده و به پایه C متصل میکنیم.
اگر اعداد نمایان شدند که تمام شده است اما اگر نمایان نشد،
پراپ منفی را از روی C برداشته و به روی B میگذاریم (همان حالت قبلی که قبلا اعداد ظاهر شدند) ،
و اینبار پراپ مثبت را بر روی C میگذاریم اینبار عددی مانند ۰.۷۱۳ را مشاهده میکنیم. حالا به راحتی میتوان به نتایج زیر دست یافت.

تست پیدا کردن نوع پایه های ترانزیستور

تا اینجای کار پراپ منفی بر روی پایه B ثابت مانده و در صورتی که پراپ مثبت را بر روی A بگذاریم عدد ۰.۷۲۰ نمایان میشود و اگر پراپ مثبت را بر روی C بگذاریم عدد ۰.۷۱۳ نمایان میشود. این تست بدان معنی است که پراپ ثابت ما پایه بیس ترانزیستور ماست و پراپی که عدد کوچکتر را نمایش میدهد پایه کلکتور ماست و پایه ای که عدد بزرگتر را نمایش میدهد پایه امیتر خواهد بود.

تست سالم بودن ترانزیستور

حال که به اعداد مورد نظرمان در تست ترانزیستور رسیدیم باید بدانیم که نوع ترانزیستور بسیار مهم است اما به طور کلی اگر این اعداد بالاتر از ۴۰۰ باشند یعنی ترانزیستور ما سالم خواهد بود اما اگر یکی از این دو عددی که تست کردیم پایین تر از ۴۰۰ باشد این بدان معنیست که ترانزیستور ضعیف و یا معیوب شده است.

تست NPN یا PNP بودن ترانزیستور

حال اگر در تستی که ما انجام دادیم پراپ منفی یا مشکی ما ثابت باشد و پراپ مثبت یا قرمز جا به جا گردد ، ترانزیستور ما از نوع PNP خواهد بود. و اگر پراپ ثابت ما پراپ مثبت یا قرمز رنگ باشد و پراپی که در حرکت است پراپ منفی یا مشکی باشد، ترانزیستور از نوع NPN خواهد بود.

روش تست ترانزیستور توسط مولتی مترهای دارای محل تست

برخی از مولتی مترها دارای محلی جهت تست ترانزیستور می باشند که در این روش تست کار بسیار سخت خواهد بود چراکه ما بایدtransistor را از جایگاه خود بیرون آوریم و پایه های دارای قلع آن را پاکسازی نماییم و بعد در داخل حفره های مولتی متر قرار دهیم تا هم تست خرابی transistor  را انجام دهیم و هم نوع NPN , PNP آن را بفهمیم. حال با یکدیگر نگاهی به یک مدل از این مولتی مترها می اندازیم…

 

همانطور که در عکس میبینیم جایگاه مشخصی جهت تست ترانزیستور بر روی این گونه مولتی مترها وجود دارد که با قرار دادن پایه های ترانزیستور بر روی این قسمت در صورتی که اعداد نمایش داده شده بر روی مولتی متر تغییر کند و عددی بالاتر از ۴۰۰ نمایش داده شود یعنی ترانزیسور سالم بوده و نوع آن نیز در کادر مولتی متر مشخص میگردد.